Wina słowackie to trunki powstające na bazie owoców winorośli, której uprawy koncentrują się w południowych i południowo-zachodnich rejonach kraju. Winnice zlokalizowane są na obszarze sześciu regionów o wyjątkowo sprzyjających warunkach atmosferycznych. Są to:

  • Region małokarpacki
  • Region południowosłowacki
  • Region nitrzański
  • Region środkowosłowacki
  • Region wschodniosłowacki
  • Region Tokaj

Region małokarpacki, czyli tak zwane Małe Karpaty

(oryg. Malokarpatská vinohradnícka oblast’)

Region małokarpacki rozciąga się na południowym zachodzie kraju. W jego skład wchodzi aż tuzin podregionów (Bratislavský, Doľanský, Hlohovecký, Modranský, Orešanský, Pezinský, Senecký, Skalický, Stupavský, Trnavský, Vrbovský i Záhorský). Małe Karpaty obejmują ponad 5500 ha winnic i są pod tym względem liderem wśród regionów winiarskich. Powierzchnie upraw leżą głównie na wysokościach od 100 do 250 m n.p.m. Hodowli winorośli sprzyja klimat kontynentalny ze średnią roczną sumą opadów w granicach 650 mm. W miesiącach wegetacji winorośli temperatury na terenie Małych Karpat osiągają 17-18°C.

Region słynie zarówno z produkcji lekko kwaskowych win białych, jak i czerwonych, ale z przewagą tych pierwszych. Spośród wszystkich gatunków winorośli 21,3% stanowi odmiana veltlínske zelené. Po kilkanaście procent przypada na rizling vlašský i müller-thurgau (odpowiednio 15,3% i 12,4%). Mniejsze odsetki obejmują gatunki svätovavrinecké (7,6%), pinot biely (7,6%), frankovka modrá (5,5%) oraz rizling rýnsky (4,9%).  W asortymencie lokalnych trunków wyróżniają się wina musujące. Wysokiej klasy wina apelacyjne (nazywane też jakościowymi) nie podlegają szaptalizacji, czyli dosładzaniu moszczu. Jest ona dopuszczalna w przypadku produktów o mniejszej renomie – win regionalnych i stołowych (jednak wyłącznie do 3,4 kg cukru na 100 l soku).

Dumę regionu stanowi Małokarpacki Szlak Winny (oryg. Malokarpatská Vínna Cesta). Pomysłodawcą tej inicjatywy jest stowarzyszenie o identycznej nazwie. Wśród jego członków znajduje się ponad 250 przedsiębiorców z sektora turystyki, promotorów kultury czy uznanych producentów trunków. Ideą Szlaku ma być harmonijna współpraca pomiędzy branżą winiarską a innymi działami gospodarki — turystyką i gastronomią.

Region południowosłowacki

(oryg. Južnoslovenská vinohradnícka oblast’)

Jest to obszar rozciągający się na południu Słowacji na wschód od stolicy państwa Bratysławy. Na jego terytorium wyodrębniono osiem podregionów (Dunajskostredský, Galantský, Hurbanovský, Komárňanský, Palárikovský, Šamorínsky, Strekovský i Štúrovský). Winorośl uprawia się  głównie na wysokościach od 100 do 340 m n.p.m. Klimat wyróżnia mniejsza ilość opadów niż w rejonie Małych Karpat (550 mm) oraz wyższe temperatury wegetacji winorośli (około 18,5°C).

Warunki pogodowe sprawiają, że regionalni producenci win wyrabiają trunki o słodszym smaku i większej mocy. Do najpopularniejszych gatunków należą: veltlínske zelené i rizling vlašský (po niespełna 20%), frankovka modrá (9,5%), svätovavrinecké (prawie 9%), müller-thurgau (ponad 6%) oraz andré i rizling rýnsky (po 4,2%).

Region nitrzański

(oryg. Nitrianska vinohradnícka oblast’) 

Region swoją sławę zawdzięcza odnalezionym na jego terytorium artefaktom świadczącym, że już w czasach Państwa wielkomorawskiego średniowieczni Słowianie uprawiali winorośl. Nitrianska vinohradnícka oblast’ składa się z dziewięciu podregionów (Nitriansky, Pukanecký, Radošinský, Šintavský, Tekovský, Vrýbeľský, Želiezovský, Žitavský i Zlatomoravecký). Winorośl rośnie głównie na wapiennych glebach na wysokościach od 100 do 350 m n.p.m. W czasie jej wegetacji średnie temperatury przekraczają 17°C. Owoce zbierane są zaś przy minusowych wartościach temperatur (około -7°C). Roczna suma opadów przypomina tę w Regionie południowosłowackim (550 mm).

Na tle innych regionów Nitrę wyróżnia zróżnicowanie upraw. Wśród winorośli porastających tutejsze winnice dominują odmiany veltlínske zelené i rizling vlašský. Areał każdej z nich stanowi ponad 20% powierzchni uprawnej. Inne szczepy popularne na tym terenie to müller-thurgau (8,6%), svätovavrinecké (7,5%), frankovka modrá (6,3%), fetească regală (5%), dievčie hrozno (4%) oraz rizling rýnsky (3,2%). Lokalny klimat sprzyja także uprawom gatunków, na bazie których powstają wina lodowe.

Region środkowosłowacki

(oryg. Stredoslovenská vinohradnícka oblast’)

Na wschód od Nitry rozciąga się Region środkowosłowacki, złożony z siedmiu podregionów (Fiľakovský, Gemerský, Hontiansky, Ipeľský, Modrokamenský, Tornaľský oraz Vinický). Średnia temperatura w okresie wegetacji winorośli wynosi tu 15°C. Są to tereny o najmniejszej na Słowacji rocznej sumie opadów (zaledwie 450 mm).

Gatunki winorośli charakterystyczne dla regionu to veltlínske zelené (17%), rizling vlašský (ponad 11%), pinot biely, rizling rýnsky, frankovka modrá (wszystkie po około 10%), müller-thurgau i svätovavrinecké (oba około 8%), a także tramín červený (powyżej 4%). Trunki typowe dla tych terenów wyróżnia silnie skoncentrowana konsystencja.

Region wschodniosłowacki

(oryg. Východoslovenská vinohradnícka oblast’)

Východoslovenská vinohradnícka oblast’ obejmuje południowo-wschodnie rejony kraju i składa się jedynie z czterech podregionów (Kráľovskochlmecký, Michalovský, Moldavský i Sobranecký). Areały uprawne zlokalizowane są  na wysokościach od 100 do 250 m n.p.m. Powstawaniu winnic sprzyja ciepły klimat kontynentalny (średnia temperatura w sezonie wegetacji winorośli to ponad 15°C) z rocznymi opadami na poziomie 450 mm. Spora ilość gleb wytworzonych na bazie pyłów i popiołów wulkanicznych decyduje o smaku win z lokalnych plantacji.

Dla regionu charakterystyczne są złożone wina o mineralnej nucie smakowej. Zdecydowanym liderem pozostaje szczep rizling vlašský (prawie 36%). Inne popularne gatunki to frankovka modrá (ponad 10%), müller-thurgau (powyżej 9%), rizling rýnsky (8,6%), tramín červený (5,5%), dievčie hrozno (4,4%) czy pinot biely (niespełna 4%). Najbardziej znana odmiana winorośli z upraw naszych południowych sąsiadów, czyli veltlínske zelené, stanowi w Regionie wschodniosłowackim znikomy odsetek całego areału.

Region Słowacki Tokaj

Z win słynie także Tokaj — niewielki region na południowo-wschodnich rubieżach Słowacji, którego ziemie niegdyś należały do Węgrów. Dopiero dwa lata po zakończeniu pierwszej wojny światowej na mocy traktatu w Trianon Czechosłowacja otrzymała trzy spośród ponad trzydziestu gmin Tokaju. Po roku 1945 pod jej władzę trafiły jeszcze cztery gminy. Nierozstrzygnięty pozostawał jednak spór o nazwę. Od końca lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia Węgrzy i Słowacy rywalizowali o prawo do jej używania. Kompromis osiągnięto dopiero w 2004 roku. Nazwie przyznano status Chronionego Oznaczenia Pochodzenia, a Słowacji — prawo do posługiwania się nią pod warunkiem spełnienia przez jej wina węgierskich norm jakościowych.

Atutem regionu są wulkaniczne lessy i gleby gliniane oraz sąsiedztwo rzek Bodrog i Tisza. Dzięki nim wytwarza się szlachetna pleśń i powstają wina przypominające tradycyjny węgierski tokaj. Ich główne gatunki to furmint, lipovina, muškát žltý oraz zéta. Region słynie także ze skalnych jaskiń o wysokiej wilgotności i temperaturze około 12°C, które doskonale sprawdzają się jako piwniczki do przechowywania trunków.